‏پس از شورش بزرگ سال ۱۸۵۷ میلادی در هند علیه استعمار بریتانیا، دولت انگلیس برای ایجاد توازن و مهار جمعیت و نفوذ هندی‌ها، به فکر تشکیل یک نیروی نظامی متکی بر قبایل پشتون برآمد. بدین‌منظور، لشکری را با نام «لشکر چهلم پشتون» (40th Pathan Regiment) ایجاد کرد که بعدها به یکی از بازوهای مهم نظامی بریتانیا در منطقه مبدل شد. از این لشکر در جنگ تبت، جنگ جهانی اول و جنگ جهانی دوم استفاده گسترده شد.

‏در زمان شکل‌گیری پاکستان، حزب سیاسی مسلم لیگ به رهبری محمدعلی جناح نقش سیاسی و ایدیولوژیک این کشور نوپا را بر دوش داشت، در حالی‌که بازوی نظامی و تکیه‌گاه واقعی قدرت، همان «لشکر چهلم پشتون» و نیروهای پشتونی بودند.
‏پس از تأسیس پاکستان، محمدعلی جناح به عنوان رهبر و پدر ملت و لیاقت علی خان – که از تبار پشتون بود – به‌عنوان نخست‌وزیر نخستین این کشور برگزیده شد. با ترور لیاقت علی خان، نخستین کودتای نظامی در پاکستان رخ داد که توسط مارشال محمد ایوب خان – یک افسر بلندپایه و پشتون – رهبری شد. ایوب خان نه‌تنها نخستین رییس ستاد ارتش (لوی درستیز) پاکستان، بلکه بنیان‌گذار واقعی ارتش مدرن پاکستان به شمار می‌رود.

‏مارشال ایوب خان، پاکستان را که در آغاز قرار بود کشوری سکولار و دموکراتیک با نظام پارلمانی باشد، به دولتی تحت سلطه ارتش مبدل ساخت. از آن پس، همه نهادهای مدنی – از پارلمان و دادگاه عالی گرفته تا دستگاه اداری – عملاً در خدمت منافع ارتش قرار گرفتند. از همین‌روست که امروز در جهان گفته می‌شود:
‏«در پاکستان، ارتش کشوری دارد؛ نه کشوری ارتش.»

‏از زمان تأسیس پاکستان تا امروز، بیشتر نخست‌وزیران، رؤسای ستاد ارتش و رؤسای سازمان اطلاعاتی آی‌اس‌آی (ISI) از میان پشتون‌ها برخاسته‌اند – از لیاقت علی خان تا عمران خان و عبدالقدیر خان پدر اتومی پاکستان، با آنکه جمعیت پنجابی‌ها بیش از سه برابر پشتون‌ها است، اما پشتون‌ها در ساختار قدرت سیاسی و نظامی نقشی فراتر از وزن جمعیتی خود داشته‌اند. سندی‌ها بیشتر در بروکراسی و دستگاه اداری نقش داشته‌اند، در حالی‌که بلوچ‌ها تقریباً هیچ سهمی در ساختار قدرت نداشته و از آغاز تاکنون گرایش به استقلال‌طلبی داشته‌اند.

‏از میان تمام اقوام این کشور، پشتون‌ها وفادارترین قشر به پاکستان بوده‌اند و ستون‌های اصلی قدرت در ارتش و سیاست این کشور را تشکیل داده‌اند.
نوت: همین لشکر چهلم پشتون ها بخشی از سپاه انگلیس در تجاوز و جنگ دوم افغانستان-انگلیس بودند و بعد از مرگ سفیر انگلیس کیوناری در جنگ اکثریت سفرا انگلیس برای افغانستان در دولت عبدالرحمان خان و پسرش حبیب الله سراج از میان همین پشتون ها بودند.

امان مبارز