منابع محلی در ولسوالی چشت شریف ولایت هرات می‌گویند که افراد مربوط به گروه طالبان چند شب قبل دو قطعه سنگ تاریخی را از زیارت سلطان مودود چشتی ربوده‌اند. گفته می‌شود این سنگ‌ها حدود ۴۰۰ سال قدمت داشته و از جمله آثار نادر و گران‌بهای تاریخی منطقه به شمار می‌رفتند.

به گفتهٔ منابع، این سنگ‌ها از نوع سنگ سبز چمنی بوده و ارزش تاریخی و معنوی زیادی برای مردم چشت شریف داشتند. با آن‌که چند روز از این رویداد می‌گذرد، تاکنون هیچ نهاد محلی یا مسئولان طالبان در این مورد اقدام یا پیگیری نکرده‌اند. ساکنان محل نیز از ترس برخورد طالبان، جرأت اعتراض یا اطلاع‌رسانی رسمی را ندارند.

یکی از باشندگان که نخواست نامش فاش شود به خبرگزاری جمهور گفت: طالبان در این ولسوالی به کندن‌کاری و جست‌وجوی آثار تاریخی رو آورده‌اند. بسیاری از مکان‌های مقدس و باستانی در خطر تخریب و غارت قرار گرفته‌اند.

چشت شریف؛ گهوارهٔ تصوف و دروازهٔ غرجستان کهن؛
ولسوالی چشت شریف که در ۱۵۶ کیلومتری شرق شهر هرات موقعیت دارد، از کهن‌ترین مراکز تمدنی و معنوی حوزهٔ غرب افغانستان به شمار می‌رود. این منطقه در گذشته به نام «کنزور» یاد می‌شد و پس از ورود خواجه ابواسحاق شامی، به نام چشت شهرت یافت. چشت شریف زادگاه و خاستگاه طریقهٔ عرفانی چشتیه است که بعدها از این‌جا به هندوستان گسترش یافت و در آن‌جا تأثیر ژرفی بر فرهنگ و موسیقی صوفیانه برجای گذاشت.

در این منطقه ده‌ها زیارتگاه و بنای تاریخی از جمله مزارات خواجه احمد ابدال، خواجه قطب‌الدین مودود چشتی، خواجه ابو یوسف و خواجه ابو محمد وجود دارد که هر ساله پذیرای صوفیان و سالکان از نقاط مختلف افغانستان و شبه‌قاره هند است.

میراث در خطر؛ بی‌توجهی به آثار فرهنگی و باستانی؛
چشت شریف افزون بر میراث عرفانی، دارای آثار معماری نفیسی از دوران غوریان و غزنویان است. گچ‌بری‌های قدیمی، کتیبه‌های کوفی و گنبدهای نیم‌کره‌ای قرون یازدهم و دوازدهم میلادی از جمله جلوه‌های تاریخی این خطه‌اند. با این حال، در سال‌های اخیر حفاری‌های غیرقانونی، قاچاق آثار باستانی و بی‌توجهی حکومت سبب شده تا بخش بزرگی از این میراث در معرض نابودی قرار گیرد.

کارشناسان فرهنگی می‌گویند سرقت اخیر از زیارت سلطان مودود چشتی تنها یک نمونه از ده‌ها مورد غارت آثار تاریخی در غرب کشور است. آنان هشدار می‌دهند که اگر روند بی‌پروای تخریب و قاچاق متوقف نشود، چشت شریف—این گهوارهٔ عرفان و تمدن—به‌زودی از نقشهٔ فرهنگی افغانستان حذف خواهد شد.

سرقت آثار تاریخی از زیارت‌های عرفانی چشت شریف، تنها یک جرم علیه میراث فرهنگی نیست، بلکه حمله‌ای است بر هویت تاریخی و معنوی مردم افغانستان. این رویداد بازتابی از وضعیت نابسامان حفاظت از آثار باستانی در کشور است؛ جایی که بی‌قانونی، فقر و بی‌توجهی نهادهای مسئول، زمینه‌ساز تاراج میراث مشترک ملی گردیده است.

چشت شریف نه‌تنها بخشی از تاریخ هرات، بلکه نماد پیوند تصوف خراسان با تمدن‌های منطقه است. حفظ آن، دفاع از ریشه‌های فرهنگی و تاریخی افغانستان است—ریشه‌هایی که اگر امروز نادیده گرفته شوند، فردا شاید دیگر نشانی از آن‌ها باقی نماند.

شاهین علیزاده- جمهور

>>>   غارت فرهنگی رکن اساسی پروژه فاشیسم قومی است.

>>>   بلی همینطور در اوایل جمهوریت ( امریکایی) در زیارت سید عبدالله مختار شهر هرات که قبر نقاش معروف جهان استاد به‌زودی هروی قرار دارد سنگش را به یغما بردند؛ آنجا تبصره شد که هر جناح ی که سنگ قبر استاد به‌زودی هروی را برده، در این پلان قرار دارد که هرات از شخصیت های مشهورش تهی بدارد!!