در هیاهوی رسانه‌ها و غوغای شبکه‌های اجتماعی امروز کشور، نخستین قربانی، تاریخ افغانستان و بازنگری و تحلیل علمی آن است.
آنچه میخوانیم و می‌شنویم، کمتر روایتی بیطرفانه از گذشته و بیشتر بازتابی از کینه‌های دیرین، تعصبات تلنبارشده و نگاه‌ها و روایت های ایدئولوژیک است. در این میانه، مرزِ حقیقت و تبلیغ، راستی و دروغ، به سرعت می‌رود تا در جوِ احساسات ناپدید شود.

این امر مرزهای تحلیل علمی تاریخی و تبلیغات سیاسی را خلط نموده و جوهرۀ حقیقت را در هیاهوی عواطف و پیش‌داوری‌های ذات پندارانه مستور می‌سازد.
اما تاریخ، داوری بی رحم است و رویکردهای ساده‌لوحانه را نمی‌پذیرد. تاریخ را باید در روشنایی علم و بی‌طرفی جستجوگر فهمید.
بررسی و بازنگری منصفانه و عینی وقایع تاریخی، مستلزم اتخاذ رویکردی علمی است؛ رویکردی که غایت اش نه توجیهٔ گذشته و چسپیدن به آن، بلکه فهم نظام‌مند آن است.

این فهم پژوهشگران این عرصه را به رعایت اصول زیر ملزم و متعهد می‌سازد:
· تکیه بر اسناد و منابع معتبر و قابل راستی‌آزمایی؛
· استناد به داده‌ها و شواهد عینی و کمّی و پرهیز از کلی گویی؛
· واکاوی جامع و بی‌طرفانۀ نقش کلیۀ بازیگران داخلی و بین‌المللی و نگاه به تمام نقش‌آفرینان، نه چند چهرۀ برگزیده؛
· و اجتناب از دوگانۀ قهرمان‌سازی/شیطان‌سازی، که به‌عنوان آفتی بنیادین، صحت و فهم تاریخی را مخدوش می‌سازد.

تاریخ را نمی‌توان با عینک ایدیولوژی یا عواطف حزبی و قومی مورد تحلیل و بازنگری قرار داد. فهم علمی از تاریخ، مستلزم فاصله‌گیری از پیش‌فرض‌ها، پرهیز از هر نوع احساسات و تأملی متوازن در میانۀ اسناد و مدارک متکثر است.
با این رویکرد است که تاریخ از حوزۀ داوری‌های احساسی و ناپخته به عرصۀ شناخت عقلانی انتقال می‌یابد و به جای آنکه ابزار تشدید شکاف‌ها و تنش های اجتماعی باشد، به چراغ‌راهی برای درک عمیق‌تر از مسیر پیموده شده و ترسیم افق‌های روشن آینده بدل می‌گردد.

رزاق رحیمی

>>>   در پشاور چشم های اسب های گادی را عینک سبز می‌پوشاندند و توبره ی کاه سفید را در گردن شان می‌بستند تا همه چیز را سبز ببینند و بی جنجال بخورند. تاریخ را هم میشود با عینک سرخ و سبز ایدیولوژیک و یا عینک سیاه و سفید قومی دید.

>>>   اقای رحیمی.
ازروی شفقت مراتب احتراماتم راقبول فرمایید.مقبول مینوسید.واما عرض من:
اوراق تاریخ ازعمق اسمان توسط فراشوت نازل نمیشود،بلکه نویسنده یک شخص است که حتما خوش بین یابدبین یک شخصیت یاجناحی است.
بعدازهفتادسال عمرمضخرفترین جمله که یافتم(تاریخ قضاوت میکند).میخواهم یک مثال عرض کنم.
مورخ اول:به لطف خداوندی بعداز۱۴ قرن باهمت فرزندان مسلمان و رشید مانظام اسلامی در وطن مامستقر شد وبه اشغال کفارپایان داده شد.افتخار ابدی دنیا واخرت برای همه افغانها.
مورخ دوم.وحشت ودهشت.یک گروه جاهل ....حاکمیت رابه دست دارند،همه افغانهاازحداقل حقوق انسانی خودمحروم هستند.اشغال خروخرس وخوک بهترازاشغال توسط طالب میبود.
این هم دوبرگه ازتاریخ. قضاوت باشما ارجمند
عاقل