حکمت و فلسفه روزه ماه مبارک رمضان‌
روزه در واقع عملا مقدمه بر جهاد و مبارزه و یک نوع نبرد با نفس و خواهشات آن به حساب می آید و شخص روزه دار با تمرین آن به نفس خود می فهماند که در مقابل مشقات و گرسنگی ها باید مقاومت و استواری را بیاموزد 
تاریخ انتشار:   ۱۱:۴۷    ۱۳۹۶/۳/۶ کد خبر: 133674 منبع: پرینت

طوری که از حکمت و فلسفه عبادات مفروضه در اسلام بطور کلی دانسته می شود در انجام هر یک از عبادات مفروضه اسلامی حکمت و فلسفه ظریف ارزشمند و جداگانه نهفته است که با انجام آن انسان مومن می تواند طهارت، نظافت، صفا و صمیمیت، اخلاص و اخوت، صبر و شکیبایی، تحمل و بردباری و دیگر ارزش های معنوی انسانی را بدست آورد و از این راه بتواند خود را از لجنزار مادیت و گرفتاری های دنیوی بطور مقطعی هم اگر شده برای مدت زمانی رهانیده و به پیرایش و تهذیب اخلاقی و روحی خویش بپردازد تا به این وسیله بتواند احتیاجات معنوی انسانی و درونی خویش را مرتفع ساخته، روح و معنویات عالی انسانی را در خود تنزیه و تزکیه و پالایش دهد بطور مثال روزه ماه مبارک رمضان یکی از جمله همین عبادات اسلامی بوده که شخص روزه دار می تواند از طریق امساک روزه به تغذیه معنوی و تزکیه نفس و تقویت اراده انسانی در خود پرداخته، آماده مجاهدت های بیشتری در عرصه های مختلف زندگی خویش گردد.

یقینا شخص مومن روزه دار با صیام روزه ماه مبارک رمضان می تواند در پهلوی کسب فیوضات فراوان دیگر حکمت و فلسفه روزه را نیز درک نموده، به ابعاد گوناگون آن پی ببرد و از صحت جسمانی که در پی امساک روزه ماه رمضان برای انسان روزه دار حاصل می گردد (صوموا تصحوا) گرفته تا به فلسفه اجتماعی و اخلاقی روزه که شخص (صایم) و روزه دار با گرفتن روزه در طول مدت یکماه متوالی و پی هم می تواند حاصل نماید نیز پی ببرد، طوریکه انسان روزه دار از این طریق می تواند.

از وضعیت اجتماعی و طرز زندگی انسان های ضعیف و ناتوان که توانایی تامین زندگی خویش و خانواده خود را ندارند و اجبارا گرسنه زندگی کرده و گرسنه می خوابند و در بسیاری از اوقات نمی توانند شکم خویش و فرزندان خود را سیر کرده و زندگی خویش را تامین نمایند و اکثر اوقات شکم خودشان و اولادهای ایشان گرسنه است باخبر می گردد که این خود بزرگترین درس زندگی اجتماعی برای انسان بخصوص برای ثروتمندان بی درد که درد گرسنگی و فقر را نمی توانند درک نموده و بدانند که فقرا چه حالتی دارند، به حساب می آید.

از طریق امساک روزه و تجربه نمودن گرسنگی انسان می تواند چنین درسی را یاد گرفته و درک نماید که گرسنگی و فقر چه لذتی دارد و فقر یعنی چه؟ و بدینصورت روزه داران واقعی می توانند بدانند که فقرا و مساکین و مستمندان در چه حالتی زندگی می کنند و چطور درد گرسنگی را تحمل می نمایند و بطور فیزیکی و حسی می توانند درک نمایند که گرسنگی چه طعم تلخی دارد؟ و از حال زار مستمندان و بینوایان خبردار گردند و به درد ایشان آشنایی پیدا کنند.

روزه در واقع عملا مقدمه بر جهاد و مبارزه و یک نوع نبرد با نفس و خواهشات آن به حساب می آید و شخص روزه دار با تمرین آن به نفس خود می فهماند که در مقابل مشقات و گرسنگی ها باید مقاومت و استواری را بیاموزد و حوصله و تحمل، شکیبایی و امانتداری را فراگیرد.

روزه همچنین به انسان اراده قوی انسانی را آموخته و تعلیم می دهد طوریکه او، درحالیکه توانایی دارد و می تواند بخورد و بیاشامد، بدون اینکه کدام اجبار و مانع ظاهری برای جلوگیری از غذا خوردن و نوشیدن اش وجود داشته باشد و کسی و یا چیزی مانع از خوردن و یا آشامیدن اش گردد، او هرگز نمی خورد و نمی آشامد. اگر در گوشه خلوت و یا به کدام دشت و بیابان دور افتاده هم بوده باشد و به غیر از خدای بزرگ احدی در آنجا و در آن حالت خلوت حضوری نداشته باشد، باز هم با همه توانایی هایش مبنی بر اینکه بخورد و بیاشامد و یا مجامعت کرده روزه خود را نقض نماید. او تنها بواسطه اطاعت و امتثال اوامر و دساتیر خداوند این کار را نمی کند و به امساک روزه خویش ادامه داده و آن را نقض نمی نماید و امر و دستور خدای بزرگ خویش را اطاعت کرده و از آن سرباز نمی زند که این خود برای انسان مومن درس عظیم دیگری است که با مشق و تمرین روزه می تواند آنرا بیاموزد و اگر احیانا کدام روزی در سنگر جهاد و مبارزه با دشمن واقعی هم قرار گیرد استقامت و پایداری کرده، سنگر را برای دشمن رها نمی کند و با همه زحمات و سختی های جنگ، از خود ایثار و پایداری نشان می دهد.

حکمت و درس دیگری که از تمرین و مشق روزه برای انسان روزه دار حاصل می گردد، خودسازی و حصول اعتماد به نفس انسانی و امانتداری برای روزه داران واقعی است که برای آنها می آموزاند تا در هیچ حالتی از احوال و تحت هیچ شرایط به حقوق و اموال دیگران ولو ناظر و محافظی هم در بالای اموال آنها حضور نداشته باشد، تعرض و تجاوز ننمایند و به هیچ صورتی و در هیچ زمان و شرایطی این حق را به خود نداده تا به حقوق و اموال و نوامیس دیگران دست درازی و تعرض کنند.

حقوق، اموال، حیثیت و آبروی دیگران را باید مانند حیثیت و آبروی خود دانسته و از تعرض و تجاوز مصون و محفوظ بدانند زیرا روزه داران واقعی اعتقاد دارند که روزه به معنی واقعی اش شامل امساک تمام اعضا و جوارح ظاهری و باطنی انسان گردیده، دست، دهان، پای، چشم، گوش، زبان، قلب و همه وجود انسان مومن باید روزه دار باشد. دهان و زبان او به جز از کلمه حق و سخن خیر چیز دیگری نگوید، از دست و زبان اش کسی آزار و اذیت نشود، پایش به سوی حرام و ناحق کشیده نگردد، چشم و گوش آن فقط حق ببیند و حق بشنود. قلبش به ذکر خدا مشغول بوده از شرک، نفاق، بغض، کینه، عداوت، ریا و خودنمایی پاک و مبری باشد.

سید محمد خیرخواه


این خبر را به اشتراک بگذارید
تگ ها:
فلسفه رمضان
روزه داری
نظرات بینندگان:

>>>   خانه ات آباد به این موضوع اموزنده.

>>>   ترامپ مراسم ماه رمضان را درقصر سفید لغو کرد "
ریاض جواب رقص ، پایکوبی و مهمان نوازی خویشرا گرفت....
ترامپ وتیلرسون با امضای قرارداد تسلحیاتی ملیارد دالری باهمتای سعودی خویش وهنوزبه قصر سفید نارسیده ؛ معلوم گردیده که وزیر خارجه امریکا بادرخواستی میزبانی و مراسم ضیافت افطار وعید را درقصر سفید که اضافتر از20 سال به این طرف دایر میگردید مخالفت نموده وآنرا لغو نمود واین سنت را شکستاند. گرچه برگزاری این چنین مراسم از ابتدا بین خاندان سعودی ودولت آن وقت امریکا یکنوع فریبکاری بود وخاک زدن به چشم مسلمان ها بود. معلوم میگردد که این رقصیدن وپای کوبیدن ها انهم باشمشیر کار ساز نبود ، دقیقا هر آنچه که جعل وفریبکاری باشد روزی افشآ میگردد. منبع - ریانوستی

>>>   درماه مبارک رمضان جرم وجنایت کم میشود پس
معلوم میشودکه جنایتکاران .....

>>>   امید دارم در افغانستان روزی برسد که هیچ کسی از خوردن روزه در رستورانت، سر سرک، در دفتر...؛ ترس، تشویش و شرم نداشته باشد.

>>>   ماه نزول قرآن، به همه مبارک باد!

پیام ممبر

شَهْرُ رَمَضَانَ الَّذِي أُنْزِلَ فِيهِ الْقُرْآنُ هُدًى لِلنَّاسِ وَبَيِّنَاتٍ مِنَ الْهُدَى وَالْفُرْقَانِ فَمَنْ شَهِدَ مِنْكُمُ الشَّهْرَ فَلْيَصُمْهُ ﴿البقرة/۱۸۵﴾
“ماه رمضان [همان ماه] است كه در آن قرآن فرو فرستاده شده است [كتابى] كه مردم را راهبر و [متضمن] دلايل آشكار هدايت و [ميزان] تشخيص حق از باطل است؛ پس هر كس از شما اين ماه را درک كند، بايد آن را روزه بدارد.”

الله تبارک و تعالی را سپاس‌گزاریم که یک بار دیگر در آستانه‌ی ماه مبارک رمضان قرار داریم. درحالی‌که حلول ماه پرمیمنت رمضان 1438 هجری قمری را به تمام هموطنان و کافه‌ی امت اسلامی تبریک و تهنیت عرض می‌دارم، از الله تبارک و تعالی عاجزانه می‌خواهم تا این ماه مبارک را سبب خیر و برکت و صلح و امنیت برای مردم افغانستان و باقی سرزمین‌های اسلامی بگرداند.

رمضان جاری درحالی مهمان افغان‌ها می‌شود که متأسفانه کشور ما همچنان مضطرب و بحرانی است. جنگ و بی امنیتی نه تنها دوام یافته؛ بلکه به پیچیدگی و وسعت آن نیز، افزوده شده است. روزانه طور اوسط خون 150 تن افغان به این نام و آن عنوان ریخته می‌شود و به همین تعداد زخمی و معیوب هم بجا می‌ماند.

ظلم و بی‌عدالتی از یک طرف و فقر و بیکاری از طرف دیگر، کمر اکثریت آحاد ملت را خم نموده و آن‌ها را از تأمین مایحتاج زندگی شان عاجز ساخته است. فساد و رشوه ستانی، اختلاس و تاراج دارایی‌های عامه، به امری عادی و روزمره تبدیل گردیده است.

پروژه بازی و خوش خدمتی برای بیگانه‌گان به اوج خود رسیده غرور ملی و منافع جمعی معنایش را از دست داده است. در یک کلمه، جای معنویات را مادیات و جای ارزش‌ها را ابتذال پر نموده است.

در چنین شرایطی رمضان کریم به سراغ ما آمده تا یک‌بار دیگر به خویشتن خویش بازگردیم و به حال خود و جامعه‌ی خود دلسوزانه بیاندیشیم و در پی چاره شویم.

ماه رجوع به قرآن:

اولین گام در راستای هویت یابی و تغییر رمضانی را از رجوع به قرآن کریم باید آغاز کرد. قرآن عظیم الشأن، بهار دل‌های مؤمنان و نسخه‌ی شفابخش تمام امراض نهان و آشکار ایشان است و این ماه، ماه نزول قرآن عظیم الشأن نیزاست. روزه‌ی مسلمان زمانی معنویت و معنا پیدا می‌کند که در طول ماه مبارک رمضان، رابطه‌ی نزدیکی با کلام الهی برقرار نماید. تلاوت فردی را در جدول شباروزی اش بطور جدی جا داده، حد اقل یک‌بار تمام قرآن را تا آخر رمضان بطور فردی ختم نماید. کوشش نماید تا نماز تروایح را با امامی تعقیب کند که حق قرآن را ادا نموده به مقتدی فرصت سمع درست آیات قرآن‌کریم را بدهد. همچنان نمازهای شبانه اش را با تلاوت‌های درازتر، با کیفیت و زنده بسازد.

فهم فقه رمضان:

ازین‌که روزه‌ی ماه مبارک رمضان عبادت بزرک و تأثیرات آن در صورتی‌که درست انجام شود، بس عمیق و پایداراست. پس جا دارد که درآغاز هر رمضان وحتا قبل از رمضان یک‌بار دیگر فقه رمضان را دوباره مرور کنیم تا آنچه را در مورد رمضان می‌دانستیم تازه و آنچه را نمی‌دانستیم در فهم ما اضافه شود. چرا روزه فرض گشته است؟ شرایط و ارکان آن چیست؟ مفسدات و مبطلات آن کدام‌ها اند؟

اثرات فردی رمضان چیست و نتایج اجتماعی آن کدام‌ها اند؟ این‌ها و مثل این‌ها ده‌ها سوال دیگر اند که قبل از دخول ماه مبارک رمضان باید به آن‌ها پاسخ داده شود. این تشنگی را می‌توان ازطریق برنامه‌های رادیویی و تلویزیونی، سخنرانی‌ها، مطالعه‌ی کتاب، خواندن مقاله وغیره مرفوع گردانید.

با درنظرداشت مصروفیت‌های هموطنان شهر نشین، شاید یکی از بهترین شیوه‌های کسب فهم ضروری در رابطه به رمضان، برنامه‌های تنویری زیر عنوان ” کنفرانس استقبال از رمضان” باشد که همه ساله از جانب برادران و خواهران جمعیت اصلاح به تعداد کثیر در سراسر کشور دائر می‌گردد.

ماه عبادت‌های نفلی: عبادت‌های فرضی در رمضان و غیر رمضان باید با توجه و اهتمام کافی ادا گردیده هیچ‌نوع سستی و بی اعتنایی در مورد آن‌ها صورت نگیرد. خوش‌بختانه که در ماه مبارک رمضان ثواب هر عمل فرضی (مانند نماز) هفتاد مرتبه بیشتر از اوقات عادی اجر دارد.

و اما رمضان موسم ایمانی است که فرد مؤمن باید طی آن علاوه بر فرایض نمازهای نفلی را نیز، در شب و روز به کثرت و با کیفیت ادا نماید. هدف کلان مسلمان از روزه، کسب تقوی و حصول نزدیکی با الله متعال است، و نوافل یکی از بهترین راه‌های تقرب با الله متعال و نزدیکی با وی است چنانچه پیامبر-صلی الله علیه وسلم- در حدیث قدسی از الله متعال نقل می‌کند:
وَمَا يَزَالُ عَبْدِي يَتَقَرَّبُ إِلَيَّ بِالنَّوَافِلِ حَتَّى أُحِبَّهُ فَإِذَا أَحْبَبْتُهُ كُنْتُ سَمْعَهُ الَّذِي يَسْمَعُ بِهِ وَبَصَرَهُ الَّذِي يُبْصِرُ بِهِ وَيَدَهُ الَّتِي يَبْطِشُ بِهَا وَرِجْلَهُ الَّتِي يَمْشِي بِهَا وَإِنْ سَأَلَنِي لَأُعْطِيَنَّهُ وَلَئِنِ اسْتَعَاذَنِي لَأُعِيذَنَّهُ…رواه البخاری} ترجمه نوشته شود

ماه ذکر و استغفار:

ذکرالله با اسماءالله الحسنی و به عباراتی‌که که در قرآن و سنت آمده است، یکی از عبادت‌های بی‌زحمت و پر ثوابی‌ست که هر روزه دار به آسانی می‌تواند اوقات فراغت خود را به آن‌ها مشغول شود. اذکار صبح و شام، اورادی‌که در مواقع و مناسبت‌های مختلف خوانده می‌شوند و هم چنان کثرت استغفار به الفاظ مسنون، از بهترین وسایل بخشش گناهان بنده و تقرب وی با الله می‌باشد.

چنانچه الله متعال می‌فرماید:
فَاذْكُرُونِي أَذْكُرْكُمْ وَاشْكُرُوا لِي وَلَا تَكْفُرُونِ ﴿البقرة/۱۵۲﴾
“پس مرا ياد كنيد [تا] شما را ياد كنم و شكرانه‏ ام را به جاى آريد و با من ناسپاسى نكنيد.”

در روزها وشب‌های ماه مبارک رمضان فرصت‌های طلایی‌ای وجود دارند که حتماً باید با مناجات و دعاهای روزه دار پر ساخته شود. از بهترین اوقات استجابت دعا در رمضان، علاوه بر اختتام نمازهای فرضی، فرصت قبل از افطار و بعد از نماز تهجد و لحظاتی‌ست که تشنه‌گی و گرسنه‌گی روزه دار به اوجش رسیده باشد.

البته یکی از اوقات استثنایی قبول دعا شب‌هایی‌ست که احتمال می‌رود با شب قدر مصادف باشند یعنی شب‌های طاق از 21 الی 29 ماه. ماه همدردی با فقرا و مسکینان: مفهوم رمضان نا تکمیل خواهد بود، اگر جانب همدردی با فقرا و مواسات با مسکینان را از آن دور نماییم. ما اگر در طول یک‌ماه به اراده‌ی خود از گرسنه‌گی و تشنگی رنج می کشیم، باید حالت آنانی‌ را نیز درک نماییم که در طول سال از ناداری چیزی برای خوردن ندارند و اولاد شان از نوشیدن نوشابه‌های گوارایی محروم اند که اطفال فامیل‌های مرفه در مقابل پول از بازار خریداری می‌نمایند.

پیامبر -صلی الله علیه وسلم- که از بعثت تا هجرت و از هجرت تا رحلت با فقرا و مساکین امت محشور بودند، درین رابطه می‌فرمایند: مسلمان واقعی نیست، کسی‌که خود سیر می‌خوابد در حالی‌که همسایه اش گرسنه است. در حدیث دیگری آمده که نبی رحمت -صلی الله علیه وسلم- همیشه بر فقرا از سخاوت کار می‌گرفتند، به‌خصوص در رمضان المبارک چون بادهای وزنده‌، خیر شان به هر طرفی می‌رسید.

ماه صلح و آشتی:

داشتن اخلاق نیک و تعامل دوستانه با دیگران، از کارهایی‌ست که آن‌را در ماه رمضان تمرین باید نمود. پیامبر -صلی الله علیه وسلم- درین مورد فرموده اند:
}إِذَا كَانَ يَوْمُ صَوْمِ أَحَدِكُمْ فَلا يَرْفُثْ ، وَلا يَسْخَبْ ، فَإِنْ سَابَّهُ أَحَدٌ أَوْ شَاتَمَهُ أَوْ قَاتَلَهُ فَلْيَقُلْ إِنِّي امْرُؤٌ صَائِم}..ترجمه.
در حدیث فوق پیامبر -صلی الله علیه وسلم- با صراحت تام فرد روزه دار را نه تنها از صحبت فاحش و تعدی زبانی بالای دیگران منع می‌کند؛ بل ویرا امر می‌کند در صورتی‌که چنین تعدی‌ای از طرف دیگران باشد، باید با حوصله‌مندی تحمل گردیده برای طرف مقابل با کمال تواضع گفته شود که روزه داراست و اجازه‌ی گفتن فحش و نا سزا و یاهم درگیری و دعوا با وی را ندارد.

در کشوری‌که مردم به‌خاطر مخالفت‌های سیاسی و حتا فکری، همدیگر خود را داو و دشنام می‌دهند وحتا از سال‌هاست که میان افغان‌ها جنگ و مقاتله‌ی حقیقی وجود دارد، عمل به چنین پیامی آشتی طلبانه، بیش از هرجای دیگری مبرم‌تر است.

چه خوب است که جریانات سیاسی و مدنی و تمام آنانی‌که حرفی برای گفتن دارند، به احترام ماه مبارک رمضان، لهجه و خطاب خود در برابر دیگران، حتا مخالفین سرسخت خود را اصلاح نموده، با روحیه‌ی همدیگر پذیری و با رعایت آداب اختلاف با همدیگر تعامل نمایند.

و چه خوب خواهد بود، اگر اطراف درگیر در کشور، به عوض شعله ور نگه‌داشتن آتش جنگ بین الأفغانی، درین ماه پر برکت، به‌طرف صلح و آشتی و مسالمت و همدیگر پذیری روی آورند.

تدویر کنفرانس مردمی صلح در شهر تاریخی مزار شریف در آخرین روزهای ماه مبارک شعبان که به ابتکار شورای صلح و نجات افغانستان ترتیب یافته بود، می‌تواند سر آغاز خوبی در راستای تقویه‌ی داعیه‌ی صلح در کشور باشد که امیدواریم، با گام‌های بعدی از طرف سائر قوت‌های صلح خواه و أمن پسند در خلال ماه مبارک رمضان در سراسر کشور ادامه یابد.

از الله متعال آرزومندیم تا رمضان پیش رو و رمضان‌های دیگر را سبب کسب خدا ترسی و تقوی برای مردم و باعث بازگشت صلح و امنیت واقعی به کشور ما و سائر بلاد جنگ زده‌ی اسلامی بگرداند-
آمین.


مهلت ارسال نظر برای این مطلب تمام شده است



پربیننده ترین اخبار 48 ساعت گذشته
کليه حقوق محفوظ ميباشد.
نقل مطالب با ذکر منبع (شبکه اطلاع رسانی افغانستان) بلامانع است